Mówiono o nich „zdrajczynie narodu”, „kolaborantki”, „odszczepieńcy”. Ich winą było utrzymywanie intymnych relacji z niemieckimi żołnierzami podczas okupacji. Aktorki, śpiewaczki, gwiazdy kina i kabaretu. Czy rzeczywiście zasłużyły na infamię i kary, wymierzane przez podziemie? Jakie były ich motywacje? Czy mamy moralne prawo je dzisiaj oceniać?
Spektakl reżysera Jędrzeja Piaskowskiego i dramatopisarki Magdy Fertacz jest próbą spojrzenia na problem zdrady i kolaboracji z perspektywy osobistej pamięci. Scenariusz inspirowany jest m.in. autentycznymi historiami Marii Malickiej, wybitnej przedwojennej aktorki, dla której zbudowano scenę przy Marszałkowskiej 8. Artystkę, oskarżoną o kolaborację z Niemcami podczas okupacji, po wojnie objęto zakazem występowania w Warszawie. Inspiracją dla spektaklu jest również postać Arletty, właściwie Leonie Bathiat, słynnej aktorki francuskiego kina i teatru lat 30. i 40., w czasie wojny utrzymującej bliskie relacje z Niemcami, po wojnie skazanej na więzienie a następnie kontynuującej karierę narodowej gwiazdy, a także historia Deutsches Filmtheater, działającego w budynku Teatru Rozmaitości podczas okupacji, oraz Mon Café, kawiarni mieszczącej się przed i w trakcie II wojny światowej w Alejach Jerozolimskich, będącej popularnym miejscem spotkań warszawskich homoseksualistów i homoseksualistek.
Konstruując teatralną fantazję na temat wojennej historii, twórcy zadają szereg pytań dotyczących stygmatyzacji, karania i oceny ludzi, którzy z różnych powodów podczas okupacji uciekali od heroizmu, obowiązku walki oraz poświęcenia życia dla ojczyzny. W jaki sposób konstruowana jest pamięć historyczna i moralna ocena postaw z przeszłości? Jakie są granice intepretacji i fantazjowania na temat historii, w którą wpisane są trauma i heroizm? Jak wyleczyć zbiorową pamięć?.
premiera: 6 kwietnia 2017 roku
Twórcy dziękują dr Joannie Ostrowskiej z Wydziału Historycznego UJ za wskazanie oraz udzielenie informacji na temat dramatu "Lalka z łóżka nr 21" Djordje Lebovica.
czas: 1 godz. 30 min (bez przerwy)
bilety: 70 zł (normalny), 30 zł (ulgowy), 30 zł (wejściówka)
Dla grup zorganizowanych ze szkół ponadgimnazjalnych oferujemy warsztaty wprowadzające do spektaklu (prosimy o kontakt z działem edukacji: edukacja@trwarszawa.pl).
Obsada
Twórcy spektaklu starają się przenicować jednoznacznie negatywny mit kolaboracji, która mogła być przecież subwersywną formą walki z okupantem. Stawką krytyczną w przedstawieniu nie jest koloryzowanie wojennej traumy, by stała się mniej dotkliwa, ale odtworzenie w niej wielowątkowości życia.
Wiktoria Wojtyra, Kultura Liberalna
Justyna Wasilewska od pierwszego monologu wprost magnetyzuje każdym słowem, Agnieszka Żulewska tworzy od czasu "Wyczerpanych" w Nowym jedną ze swoich najlepszych ról, a Sebastian Pawlak i Leszek Łotocki znakomicie odnajdują się w postaciach dość odległych od ich dotychczasowego emploi.
Wiesław Kowalski, "Teatr dla Was"
W "Puppenhaus. Kuracji" świat nie jest czarno-biały. Nie jest też biało-czerwony. Bywa różowy - może nawet tęczowy. Niech będzie taki, jaki chce, bo prywatne i historyczne narracje, w obowiązującym układzie politycznym podlegające postępującej cenzurze, zostają w spektaklu Piaskowskiego i Fertacz uwolnione.
Anka Herbut, Dwutygodnik.com
To jedno z bardziej zaskakujących przedstawień ostatnich miesięcy, makabryczno-komiczna rewia o traumie. (...) Spektakl Piaskowskiego działa tym skuteczniej, im bardziej pracuje na fantazji, a nie na bezpośrednich odniesieniach do historycznych sytuacji.
Witold Mrozek, "Gazeta Wyborcza"
Z czego chcą nas leczyć Fertacz i Piaskowski? Właśnie z przywiązania do traum jako fundamentu polskich konstrukcji tożsamościowych
Joanna Puzyna-Chojka, sztukawspolczesna.org
Obsada spektaklu podejmuje odważne wyzwanie odbrązowienia narodowych mitów i podania w wątpliwość utartych schematów narracyjnych: bohater – wróg. (…) Za dużą zaletę przedstawienia uznać należy, że mimo rozmiaru sporu publicznego w Polsce (i roli historii w tymże), twórcy powstrzymują się od komentowania bieżących wydarzeń społecznych i politycznych (…). W opowieści tej, przywracającej wartość człowieka poza jego historycznymi determinantami, chodzi właśnie o jednostkę.
Michał Pawłowski, teatralia.com.pl
NAGRODY
13. FESTIWAL POLSKICH SZTUK WSPÓŁCZESNYCH R@PORT W GDYNI - Nagroda Główna dla spektaklu "Puppenhaus. Kuracja" Magdy Fertacz w reż. Jędrzeja Piaskowskiego
24. OGÓLNOPOLSKI KONKURS NA WYSTAWIENIE POLSKIEJ SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ - Indywidualne nagrody aktorskie dla Justyna Wasilewskiej i Agnieszki Żulewskiej za role w spektaklu "Puppenhaus. Kuracja" w reż. Jędrzeja Piaskowskiego
24. OGÓLNOPOLSKI KONKURS NA WYSTAWIENIE POLSKIEJ SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ - nagroda dla autora najlepszego tekstu dla Magdy Fertacz za tekst "Puppenhaus. Kuracja"
DEBIUT TR
Spektakl został realizowany w ramach konkursu Debiut TR, wspierającego rozwój najciekawszych reżyserów i reżyserek teatralnych młodego pokolenia. Co roku laureat/laureatka nagrody zapraszani są do wyreżyserowania spektaklu w TR Warszawa. Nagroda Debiut TR powołana została w 2015 roku i przyznawana jest co roku na Forum Młodej Reżyserii organizowanym przez Akademię Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie. Pierwszym laureatem konkursu był Jędrzej Piaskowski, student Wydziału Reżyserii Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, który zrealizował w TR Warszawa spektakl „Puppenhaus. Kuracja”. Kolejnymi laureatami nagrody są: Klaudia Hartung-Wójciak, studentka Wydziału Reżyserii Dramatu Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie (Debiut TR 2016) oraz Grzegorz Jaremko, student Wydziału Reżyserii Dramatu Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie, który zrealizuje przedstawienie w TR Warszawa w sezonie 2018/2019.
Młody TR to nurt programowy, w ramach którego TR Warszawa wspiera rozwój nowych talentów teatralnych, prowadząc takie projekty jak np. Teren Warszawa, Teren TR, Debiut TR, rezydencje artystyczne, gościnne pokazy prac dyplomowych i spektakli, czy przedstawienia repertuarowe, do realizacji których zapraszani są debiutujący twórcy i twórczynie. TR Warszawa pełni rolę artystycznego schronu, w którym młodzi artyści i artystki mogą eksperymentować i realizować swoje pomysły na teatr. W ramach programu Młody TR w ostatnich sezonach artystycznych swoje spektakle zrealizowali m. in. Anna Karasińska („Ewelina płacze” i „Fantazja”), Piotr Trojan („Grind/r”), Magda Szpecht („Możliwość wyspy”), Wojciech Blecharz („Soundwork”), Katarzyna Kalwat i Marta Sokołowska („Holzwege”), Małgorzata Wdowik („Piłkarze” i „Strach”) oraz Jędrzej Piaskowski („Puppenhaus. Kuracja”).
