Wieczór z "Bzikiem"

Wieczór z "BZIKIEM" 
premiera filmu "Bzik tropikalny. Początek" i spotkanie z twórcami

26.03.2018, g. 19:00 | Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny 


gośćmi spotkania będą: Grzegorz Jarzyna (reżyser spektaklu), Joanna Makowska (reżyserka filmu), Magdalena Kuta, Lech Łotocki, Mirosław Zbrojewicz
prowadzenie: Wojciech Majcherek

18 stycznia 1997 roku w Teatrze Rozmaitości w Warszawie odbyła się premiera debiutanckiego spektaklu Grzegorza Jarzyny Bzik tropikalny. W zgodnej opinii krytyków i teatrologów ta data była cezurą i przełomem w najnowszej historii polskiego teatru, otwarciem na nową estetykę i młodą publiczność. Wyjątkowość Bzika tropikalnego polegała na połączeniu kilku elementów: zderzenia cywilizacyjnego między Zachodem i Azją, nowego języka teatralnego, nawiązującego do estetyki wideoklipu i brutalnego kina spod znaku Quentina Tarantino oraz energii młodego zespołu, który sformował wokół siebie Grzegorz Jarzyna. Był to powrót do rytualnych źródeł teatru, wypartych w Polsce w latach 80. i 90. przez aktualną publicystykę i rozrywkę. Po raz pierwszy od czasów komunistycznych teatr zawiązał wspólnotę z publicznością, która reagowała podczas przedstawień żywiołowo, jak na koncertach rockowych.

"Bzik tropikalny" stał się początkiem nowego rozdziału w historii Teatru Rozmaitości. Rok po premierze Jarzyna został dyrektorem artystycznym sceny przy Marszałkowskiej. W chwili gdy obejmował to stanowisko, był najmłodszym szefem teatru w Polsce, nie skończył jeszcze 30 lat. Pod jego kierunkiem Rozmaitości stały się główną kwaterą młodej generacji twórców, wchodzących na scenę z nową tematyką i artystycznym językiem. Kiedy w 2005 roku "Bzik tropikalny" schodził z afisza, teatr przy Marszałkowskiej (noszący nową nazwę TR Warszawa) był jednym z najbardziej rozpoznawalnych polskich zespołów teatralnych na świecie. I takim jest do dzisiaj.

W styczniu 2017 roku minęło 20 lat od premiery "Bzika tropikalnego", która wyznaczyła kierunek rozwoju sztuki scenicznej i zmieniła polski teatr. Film dokumentalny w reżyserii Joanny Makowskiej "Bzik Teatralny. Początek" przypomina ten przełomowy moment, a jednocześnie stawia pytania dotyczące możliwości rewolucji w dzisiejszym teatrze. Film pokazuje TR Warszawa jako miejsce, generujące energię twórczą - przestrzeń debiutów i rozwoju nowych pokoleń twórców teatru. Rok 2017 przyniósł kolejną cezurę w historii TR Warszawa – powstał projekt nowej siedziby teatru na Placu Defilad, a zespół TR przygotowuje się do jej budowy. Film łączy te dwa ważne momenty w historii TR Warszawa i opowiada o nowym etapie rozwoju teatru. 

Osią dramaturgiczną filmu są przygotowania do premiery spektaklu Grzegorza Jarzyny "G.E.N" (prem.17.02.2017), będącego odpowiedzią na film Idioci Larsa von Triera opowieścią o alternatywnej wspólnocie, której członkowie kontestują rzeczywistość aby poprzez prowokacje zmienić system, oparty na strachu, manipulacji i zniewoleniu jednostki. W filmie materiały z prób do spektaklu "G.E.N" przeplatane są wspomnieniami twórców, wykonawców i realizatorów "Bzika tropikalnego", takich jak Maria Maj, Maja Ostaszewska, Cezary Kosiński, czy Magdalena Cielecka. 

Twórcy filmu odkrywają materialne i niematerialne ślady po legendarnym przedstawieniu Grzegorza Jarzyny, odwiedzają teatralne magazyny, gdzie gromadzone są elementy scenografii do przedstawień TR Warszawa. W filmie zostały wykorzystane także unikalne materiały 1997 roku z premiery "Bzika tropikalnego" autorstwa Dariusza Jarzyny. Archiwalne zdjęcia i wspomnienia nakładają się na współczesne sceny z życia zespołu TR Warszawa. Twórcy wspólnie z bohaterami filmu szukają odpowiedzi na pytanie, co zostaje po przełomowych dziełach teatralnych poza wspomnieniami, fotografiami i zapisami wideo. Film Joanny Makowskiej pokazuje teatr jako wspólnotę ludzi, poruszanych tymi samymi ideami: wolności artystycznej, otwartości i twórczego niepokoju.  

scenariusz: Roman Pawłowski  
reżyseria: Joanna Makowska 
zdjęcia: Mateusz Wołoczko  
asystentka reżysera: Agnieszka Jęksa 
dźwięk: Anna Rok, Adam Stanisławski oraz Michał Baczuń 

montaż: Paweł Matula 
postprodukcja dźwięku: Grzegorz Martecki  
grafika: Szymon Tomiło
projekt plakatu: Grzegorz Laszuk

wykonanie plakatu: Kwiaciarnia Grafiki 
dokumentacja: Magda Raźny 
koordynacja produkcji: Małgorzata Cichulska, Olga Drygas, Natalia Starowieyska 
współpraca: Kaja Stępkowska
prawa autorskie: Małgorzata Makowska  
kostiumy: Elżbieta Kołtonowicz 
charakteryzacja: Milena Jura 
producent wykonawczy: WAWA Movie 
produkcja: TR Warszawa, Telewizja Polska S.A., Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny | 2017

Joanna Makowska – reżyserka telewizyjna , autorka i współtwórczyni kilkuset programów telewizyjnych dotyczących kultury, m. in. „Tygodnika Kulturalnego, "Pegaza", magazynu literackiego "Zakładka", "Sceny Alternatywnej", "Kultury, Głupcze", "WOK teatr", cykli "Ksiażki na lato, jesień, zimę i na świeta",  „Rozmowy Poszczególne“, a także telenowel kulturalnych „ Kulturalni“ i „Redakcja Kultury“, magazynu „Wstęp wolny“, „Ulice Kultury“, "W polskim kinie", "Jazdy kulturalnej", "Ale jazdy“, "Seansu filmowego", oraz serialu dokumentalnego "250 minut o polskim teatrze". Reżyserka i współreżyserka gali telewizyjnych, m. in. wręczenia Nagród Literackich NIKE, Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, Festiwalu Dwa Teatry, Nagrody Literackiej Gdynia.