Najbliższe spektakle: 22, 23, 24 i 25 października 2020 

"Staff Only" w reż. Katarzyny Kalwat to spektakl z udziałem mieszkających w Warszawie migrantów – artystek i artystów, wywodzących się z różnych krajów i kultur. Twórcy i twórczynie projektu zaprosili ich do współpracy, aby zmierzyć się z poczuciem wyobcowania i koniecznością przedefiniowania znaczenia bycia aktorem–mieszkańcem Polski. Projekt wynika z potrzeby integracji twórców-migrantów, jest próbą rozszerzenia pojęcia narodowych praktyk aktorskich i redefinicji narodowej kultury. Czy teatr może być nową wieżą Babel?

Od twórców i twórczyń

Polska znajduje się w wyjątkowym momencie. Na przestrzeni ostatnich trzech lat, za sprawą fali masowej migracji ekonomicznej, w strukturze społecznej zachodzą szybkie i radykalne zmiany. Ostatnie szacunki mówią o 150 tys. cudzoziemców i cudzoziemek mieszkających w samej tylko Warszawie – to oznacza, że stanowią oni już ok. 10 proc. mieszkańców i mieszkanek miasta. Od 2016 roku liczba zarejestrowanych cudzoziemców w całym kraju podwoiła się z 300 tys. do blisko 600 tys. osób. Kluczowe zatem staje się zagadnienie tożsamości kulturowej współczesnej Polski i przestrzeni, jaką pozostawia się w niej dla obcokrajowców, imigrantów i imigrantek. Nie istnieją krajowe systemy integracyjne, dzięki którym cudzoziemki i cudzoziemcy mogliby bezpiecznie i stabilnie budować w Polsce swoją przyszłość. Wartości, takie jak otwartość, liberalizm i postępowość nie zawsze idą w tym wypadku w parze z elementarnym doświadczeniem wykluczonych przybyszy, "obcych" próbujących odnaleźć swoje miejsce w Polsce. Dla nas, twórczyń i twórców teatralnych, równie istotne stają się społeczne zmiany znajdujące odzwierciedlenie w przestrzeni kultury: w teatrze i szerzej – na artystycznym rynku pracy. Zjawisko "szklanego sufitu" występuje równie silnie w teatrze i w filmie: bezrobotni aktorzy obcego pochodzenia nie znajdują zatrudnienia w publicznych instytucjach kultury. Teatr, tradycyjnie pojmowany jako przestrzeń zaangażowanej społecznej krytyki, miejsce awangardowych poszukiwań i instytucja walki o wolność, staje się w przewrotny sposób narzędziem umacniania podziałów, które deklaratywnie zwalcza. W projekcie "Staff Only" wychodzimy od wyobrażenia kultury narodowej, która ma charakter integrujący, uwzględniający zróżnicowane doświadczenia i uwarunkowania kulturowe osób. Chcemy, aby doprowadziło nas to do trwałej zmiany, chociażby w mikro–skali, w której zaproszone do projektu artystki i artyści mają szansę przebicia szklanego sufitu. Chcemy odpowiadać na pytania dotyczące strategii jakie może podjąć aktor–migrant, by dostać szansę pracy w swoim zawodzie. Czy musi i jest w stanie zmienić się w „prawdziwego Polaka”, pozbywając własnej tożsamości, akcentu, tradycji i koloru skóry? Te doświadczenia pomagają nam sformułować nasze wspólne marzenia i plany jakie mamy na przyszłość.

Spektakl grany w TR Warszawa / Marszałkowska 8

bilety: 70 zł (normalny) / 30 zł (ulgowy) / 30 zł (wejściówka)

Koprodukcja Biennale Warszawa i TR Warszawa.

Mimo groteskowej, dowcipnej i celowo przerysowanej formy, jaką przybiera Staff Only, jest tu sporo miejsca na refleksję – sprzyjają jej przede wszystkim sceny podparte osobistymi zwierzeniami aktorów, jak opowieść Carlosa o napotkanym murze pomiędzy polską instytucją teatralną a dramaturgiem-obcokrajowcem czy też zobrazowany symbolicznie (scena obsesyjnego zakładania kolejnych kostiumów teatralnych) ogromny wysiłek Jamesa włożony w przygotowywanie się do uprawiania zawodu aktora w Polsce.
Staff Only to nie tylko próba zwrócenia uwagi na problemy artystów-migrantów w naszym kraju, ale także konkretna propozycja zmian oraz przełamania pewnych barier. Spektakl Katarzyny Kalwat jest w końcu dowodem na to, że doskonała znajomość języka polskiego nie jest wcale warunkiem niezbędnym do zaistnienia na polskiej scenie teatralnej.

Magdalena Figzał-Janikowska, TEATRALNY.PL

"Staff Only", zaskakujący absurdem, zabawą, dowcipem, prowokacją, niekiedy przypominał dadaistyczny Cabaret Voltaire, intrygując swobodą estetyczną, wirtuozerią gry na ekscentrycznych instrumentach, kolorystyką parodystycznych kostiumów, spontanicznością improwizacji, ironią.

Krystyna Duniec, DWUTYGODNIK